TRASD - Romatolojide Takipli Hastalar İçin Koronavirüs (COVİD-19) Görüşü

  1. Koronavirus ve yol açtığı hastalık nedir?

Koronavirüs insanlarda soğuk algınlığından Orta Doğu Solunum Sendromu (MERS) ve Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS) gibi daha şiddetli hastalıklara veya zatürreye kadar solunum yolu enfeksiyonlarına neden olabilen bir virus ailesidir. Koronavirüs (COVID-19)  bu ailenin yeni bir üyesidir ve dünyada pek çok ülkeyi ve kişileri etkileyerek pandemi olarak adlandırılan dünya çapında olan bir salgın halini almıştır. Dünyada yeni bir vürus olduğu için hiç kimse bu viruse bağışık değildir ve bu nedenle hastalık çok daha kolay ve hızlı bir şekilde insandan insana yayılabilmektedir. Ölüm oranları mevsimsel gripten fazla, MERS ve SARS’tan daha düşüktür. Kişiler virüsle karşılaştıktan sonra tamamen bulgusuz olabilecekleri gibi, 2-14 gün sonra boğaz ağrısı, ateş, nefes darlığı  gibi semptomlardan zatürre ve ağır solunum yetmezliği tablosuna kadar ilerleyebilen bir durumla karşılaşabilirler. Bol sıvı alımı, dinlenmek, iyi beslenmek, immün sistemi güçlü kılacağı için özellikle dikkat edilmelidir. Ateş, kuru öksürük ve nefes darlığı, gibi ciddi şikayeti olan hastalar en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna, ağızlarına maske takmış bir şekilde başvurmalıdır. Koronavirüs enfeksiyonun ölüm oranı genel toplumda %3.4’tür.  Bununla birlikte ileri yaş (65 yaş üstü), kalp hastalığı, diyabet, kronik akciğer hastalığı, ciddi hipertansiyon ve sigara kullanımı  diğer önemli risk faktörleridir (yüksek riskli grup). Çocuklar için hastalık önemli bir risk oluşturmamaktadır.

  1. Romatizmal hastalığı olanlar koronavirüs enfeksiyonu için risk altında mıdır?

Romatizma hastaları, hastalığın kendisinden ve kullandıkları ilaçlara bağlı enfeksiyonların gelişimi ve daha ciddi seyirli olması bakımından risk altındadır. 

  1. Virüs nasıl bulaşır?

Koronavirüs özellikle insandan-insana öksürme ve hapşırma sonrası ortaya çıkan damlacıklarla bulaşır. Enfekte kişiyle yakın temas riski arttırır, en az 6 adım (yaklaşık 180 cm) mesafe korunmalıdır. Damlacıklara bağlı virüsün cansız yüzeylerde bulaşıcı olabileceği süre 2 saatten- 9 güne kadar devam edebilir. Sıcak havada bu süre kısalırken, soğuk havada artar. 

  1. Kendimi hasta hissedersem ne yapmalıyım?

Yakın tarihli salgın olan ülkelere seyahat öyküsü ve koronavirüs enfeksiyonu olan kişilerle yakın teması olanlarda ateş, boğaz ağrısı ya da nefes darlığı gibi şikayetler gelişirse doktorunuzla temasa geçmelisiniz. 

  1. Romatizma ilaçlarımı kesmeli miyim?

Koronavirüs enfeksiyon semptomları olmayan hastalarda ilaç dozu azaltma veya kesme kararı kişiye özel olarak verilmelidir. İlaç kesilmesine bağlı hastalık alevlenmesi ciddi sonuçlar doğurabilir. Romatizma ilaçlarının Koronavirüs enfeksiyonu üzerine etkisi konusunda bilinenler çok sınırlıdır.

Aktif solunum yolu enfeksiyon bulgusu gelişen hastalar doktoruna danışarak ilacı kesmelidir. Yüksek risk kategorisinde yer almayan hastaların enfekte olmadıkları gösterilirse ilaçlarına devam edebilir. İleri yaş (65 yaş üstü), kalp hastalığı, diyabet, kronik akciğer hastalığı, ciddi hipertansiyon ve sigara kullanımı olan yüksek riskli grupta ise salgın geçene kadar, hastalık aktivitesi de göz önünde bulundurularak biyolojik tedavi, immünsupresif tedaviye ara verilebilir. Sigarayı bırakma da alınabilecek önlemler arasındadır. 

  1. Kendimi Koronavirüs enfeksiyonundan nasıl koruyabilirim?
  • Hasta kişilerle yakın temastan kaçınmak
  • Elleri yıkamadan ağız, göz ve burna dokunmamak
  • Su ve sabunla elleri en az 20 sn yıkamak
  • Elleri yıkama olanağı yoksa, alkol içeren (en az % 60) el dezenfektanları ve kolonya kullanmak
  • Sık temas ettiğimiz alanları temizlemek ve dezenfekte etmek
  • Havalandırması kötü, kalabalık ortamlarda bulunmamak
  • Hastalık bulgusu hiç vermeyen virus taşıyıcılarının olduğu bilinmektedir. Bu nedenle yakın temas ve toplum içinde maske kullanılması önerilmektedir.
  • Zorunlu olmadığı müddetçe, yurtiçi ve yurtdışı seyahatlerin iptali veya ertelenmesi, kalabalık alanlar ve mümkünse toplu taşıma araçlarından uzak durulması gerekmektedir. 
  1. Koronavirüs enfeksiyonu konusunda ne kadar endişelenmeliyim?

Hastalık ciddi seyirli olabileceği gibi, kişilerin %81’i asemptomatiktir  veya hafif semptomlarla karşılaşır. Enfekte olan az sayıda kişi ciddi hastalık semptomları geliştirir. 

  1. Ağır immünsupresif bir hasta, dışarı çıkmadan evde kalarak biyolojik tedaviler veya ağrı kesici ilaçlarına uzun süreli (bir ay veya daha fazla)  nasıl erişebilir?

Bu konuyu doktorunuzla görüşmeniz gerekmektedir. T.C. Sağlık Bakanlığı raporlu ilaçları olan hastalara kolaylık sağlamak için çalışmalarını devam ettirmektedir. https://yhgm.saglik.gov.tr/TR,64470/personel-izinleri-hakkinda-onemli-duyuru.html

  1. Enfekte olanlarda hastalık süresi ne kadardır?

Çin’ de hastaların büyük bir kısmı evde karantina uyguladığı için tam süre bilinmemekle birlikte, hastaneye yatacak kadar ciddi hastalığı olanların hastanede kalış süresi ortalama 12 gündür. 

  1. Çinko pastilleri ve soğuk algınlığı ilaçlarının yararı var mıdır?

Bu aşamada etkinliği bilinmemektedir. 

  1. Hastalıktan korunmak için gerekli başka uygulama var mıdır? 

Stres ve gerginlikten uzak durmak (kronik stres bağışıklığı zayıflatabilir), yeterli uyku, bol sıvı alımı, dengeli beslenme önemlidir. Egzersiz ve relaksasyon teknikleri (yoga, meditasyon vb.) uygulanabilir. Kişisel bakım ve hijyen kurallarına dikkat edilmelidir. 

Hastalığınızın tedavi ve takip sürecini mutlaka doktorunuzla görüşerek yönlendirin, güncel gelişmeleri mutlaka  güvenilir kaynaklardan takip edin. Siz veya yakınınızda COVID-19’la ilgili şüpheli bir durum olması halinde, kesinlikle ihmal etmeden, “ALO 184” Koronavirüs danışma hattını arayın. 

Kaynaklar

  1. T.C. Sağlık Bakanlığı Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü COVID-19 Rehberi. https://hsgm.saglik.gov.tr/depo/birimler/Bulasici-hastaliklar-db/hastaliklar/2019_n_CoV/rehberler/COVID-19_RehberiV5-25Subat2020.pdf
  2. Spondylitis Association of America, Coronavirus and Spondyloarthritis.  https://www.spondylitis.org
  3. American College of Rheumatology, A Message from the ACR about Coronavirus Disease 2019 (COVID-19). https://www.rheumatology.org/announcements
  4. What to Know About Rheumatic Disease and the COVID-19 Coronavirus? https://www.hss.edu/conditions_rheumatic-disease-and-COVID-19.
  5. Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) in the US.https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/cases-in-us.html.
  6. How COVID-19  Spreads? https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/cases-in-us.html.
  7. Estimation of the asymptomatic ratio of novel coronavirus infections (COVID-19) Hiroshi Nishiura, Tetsuro Kobayashi, Ayako Suzuki, Sung-Mok Jung, Katsuma Hayashi, Ryo Kinoshita, Yichi Yang, Baoyin Yuan, Andrei R. Akhmetzhanov, Natalie M. Linton. International Journal of Infectious Diseases PII: S1201-9712(20)30139-9. PII: S1201-9712(20)30139-9. https://doi.org/10.1016/j.ijid.2020.03.020 Reference: IJID 4026
  8. Cai J, Sun W, Huang J, Gamber M, Wu J, He G. Indirect virus transmission in cluster of COVID-19 cases, Wenzhou, China, 2020. Emerg Infect Dis. 2020 Jun [date cited]. https://doi.org/10.3201/eid2606.200412 DOI: 10.3201/eid2606.200412 Original Publication Date: 3/12/2020

COVID-19 hastalığı semptomları olduğunda arayabileceğiniz telefon numaraları

  1. 112- Acil Sağlık Hizmetleri
    184- T. C. Sağlık Bakanlığı Coronavirüs Danışma Hattı
  2. Covid-19 pandemisinde romatolojik hastalığınız ile ilişkili bilgi alabileceğiniz telefon numarası
  3. Daha detaylı bilgi için kullanabileceğiniz adresler