Romatizma ile Savaş 70.yılında
Romatoloji, kas iskelet sistemi ağırlıklı olmak üzere, çeşitli organ ya da sistemleri ilgilendiren inflamatuvar, dejeneratif, mekanik, metabolik ve herediter hastalıkların tanı ve tedavisi ile uğraşan bir uzmanlık alanıdır. Romatolog (romatoloji uzmanı), iç hastalıkları veya fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanlığı (FTR) sonrasında, romatoloji bilim dalında eğitim almış ve yeterliliği tescil edilmiş uzman hekimdir (1). Ülkemizde FTR uzmanları kas iskelet ve sinir sisteminin rehabilitasyonu yanı sıra romatizmal hastalıkların da tanı, tedavi ve rehabilitasyonu ile yoğun olarak uğraşmaktadır. Bunun temel nedeni FTR uzmanlık eğitimi çekirdek müfredatında bu alandaki eğitimin ve becerinin önemli bir yer tutmasıdır.
Yaşamın her alanında bugünü ve nerede olduğumuzu doğru anlayabilmek için geçmişin, o noktaya nasıl ulaştığımızın ve o alandaki kilometre taşlarının iyi bilinmesi önemlidir.
Romatolojinin orijini antik çağlara dayanır. İyi bilinen bir uzmanlık alanı olarak gelişimi 20.yüzyılda başlamıştır. En hızlı gelişmeler özellikle son 50 yılda gerçekleşmiştir. Modern romatolojide tedavideki kilometre taşları, 1948’de glukokortikoidlerin romatoid artrtit tedavisinde, 1968’de metotreksatın dermatomiyozit tedavisinde kullanılmasıdır. 1970’lerde aspirinin prostaglandin E’yi bloke ettiği gösterilmiştir. Anti-TNF tedavinin yararı ilk kez 1993’de gösterilmiş ve bu ilaçlar 1999’da pazara girmiştir. Hastalık modifiye edici biyolojik ajanlar yeni bir dönemi başlatmıştır (2,3).
2000-2010 yılı Dünya Sağlık Örgütü tarafından tüm dünyada ‘kemik ve eklem dekadı’ olarak tanımlanmıştır. Birleşmiş Milletler ve pek çok ülke tarafından desteklenen bu organizasyonun temel hedefi, kas iskelet sitemi hastalığı olan insanların sağlıkla ilişkili yaşam kalitesini iyileştirmektir. Bağımsız, kar amacı gütmeyen bu organizasyon, romatizmal hastalıkların tanı ve tedavisi konusunda farkındalığı oldukça artırmıştır (4).
Tüm dünyada olduğu gibi, ülkemizde de romatoloji nispeten yeni bir bilim dalıdır ve tüm yan dallarda olduğu gibi romatoloji de başka ana ve yan dallardan olan hekimlerin katkıları ile gelişmiştir. 1933’de üniversite reformu ile fizik tedavi anabilim dalının kurulması ile birlikte İstanbul’da Prof. Dr. Osman Cevdet Çubukçu ve Prof. Dr. İsmet Çetinyalçın’ın ve Ankara’da Prof. Dr Nüzhet Şakir Dirisu’nun önderliğinde, bilimsel anlamda romatizmal hastalıkların tanı ve tedavisine başlanmıştır (5).
Ülkemizin Romatoloji alanındaki ilk derneği, Türkiye Romatizma Araştırma ve Savaş Derneğidir (TRASD). TRASD, romatizmal hastalıkların, birey ve toplum üzerindeki yükünü azaltmak ve tedavi ve hastalıkları önleme, kas-iskelet hastalıklarının rehabilitasyonu, romatoloji alanında yapılan eğitim ve araştırmaları teşvik etmek, geliştirmek ve desteklemek amacıyla 02.05.1947 tarihinde Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizik Tedavi Ve Hidroloji Enstitüsü’nde (1945 Prof. Dr. Nüzhet Şakir Dirisu) kurulmuştur. Bakanlar Kurulu’nun 22.07.1949 tarih ve 67 sayılı kararıyla ‘Genel Menfaatlere Hadim Dernek’lerden sayılmıştır. Kurucu Üyeleri o zaman ünvanlarıyla Prof. Dr. Rasim ADASAL, Dr. Faik AKALIN, Dr. Hikmet IRDA, Prof. Dr. Erdal AVŞAR ve Prof. Dr. i.Şevki ATASAGUN’ dur (
). EULAR da aynı yıl kurulmuştur. TRASD 1947’de EULAR’a üye olmuş ve o yıldan beri temsiliyeti sürmektedir. TRASD 1959 yılında İstanbul’da 4.EULAR kongresini düzenlemiştir ve bu kongre ülkemizde romatoloji alanında yapılan ilk kongredir (5).
Prof. Dr. Nüzhet Şakir Dirisu, Prof. Dr. Hami Kocaş, Prof. Dr. Tansu Karabay Arasıl, Prof. Dr. Mesut Birol Atay, Prof. Dr. Peyman Yalçın, Prof. Dr. Şebnem Ataman, Prof. Dr. Ayşen Akıncı Tan derneğimize başkanlık etmiş hocalardır. Derneğimizin 70.yıl dönümü sevinç ve gururunu sizlerle paylaşıyoruz. Derneğimizin kuruluşunda ve devamında emeği geçen tüm hocalarımızı minnet ve şükranla anıyoruz. Derneğimizin merkezi Ankara’dadır ve Afyon, Antalya, Aydın, Bursa, Diyarbakır, Elazığ, Erzurum, İstanbul, İstanbul-Trakya, Manisa ve Sivas’da şubelerimiz bulunmaktadır.
Bu alandaki ikinci dernek, 1993 yılında Romatoloji Araştırma ve Eğitim Derneği adıyla iç hastalıkları uzmanı romatologlar tarafından kurulmuştur. Derneğin adı 2012 yılında Türkiye Romatoloji Derneği olarak değiştirilmiştir. EULAR temsiliyeti 2014 yılı itibariyle iki derneğin ortak platformu tarafından sürdürülmektedir. Türk Tabipleri Birliği ve UEMS (Avrupa Tıp Uzmanları) temsiliyeti de ortak olarak sürdürülmektedir.
Derneğimizin resmi yayın organı olan Romatizma Dergisi ilk kez 1975’de yayınlanmıştır. 2010 yılında Turkish Journal of Rheumatology ve 2014 yılında Archieves of Rheumatology olarak isim değişikliği yapılmıştır.
Ülkemizde romatizmal hastalıklar alanında pek çok önemli hizmetleri olan ve bu misyonu özenle sürdürmeye gayret eden derneğimizin 70. kuruluş yılını kutlamaktan onur duyuyoruz.
Ülkemizde geçmişte olduğu gibi gelecekte de romatizmal hastalıklar alanında varlığımızı sürdürerek hizmet etmek temel amacımızdır.
TRASD Yönetim Kurulu
- Çekirdek Müfredatlar. http://www.tuk.saglik.gov.tr/
- Shrikant Deshpande.History of rheumatology. Medical Journal of Dr. D.Y. Patil University . 2014; 7(2):119-123.
- Ligue Internationale Contre Le Rhumatisme. Ann Rheum Dis 1950 9: 77-80. doi: 10.1136/ard.9.1.77
- Woolf AD. The Bone and Joint Decade 2000–2010. Ann Rheum Dis 2000;59:81–82
- Gök H. Türkiye’de ve Dünyada Romatoloji Uygulamaları. Ataman Ş,Yalçın P (Ed). Romatoloji,2012 MN MEDİKAL &NOBEL. Ankara, sayfa 5-8
